Markiz Patent Genel Müdürü Orhan Eriman, Satınalma Dergisi’nin Ocak 2021 sayısında merak edilenleri cevapladı.
1-Marka Tescili neden gereklidir ?
Taklitçi kişi veya firmaların haksız rekabetini önlemenin ilk adımı “marka tescili” ile mümkündür. Bir markayı korumak marka vekilleri aracılığıyla yapılan “marka ön araştırma” işleminden sonra Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde marka tescil ile gerçekleşir. Markaların sınıf, hizmet araştırması yapıldıktan sonra doğru sınıf için marka tescil başvurusu yapılır.
2- Marka Tescili ne sağlar ?
Marka tescili, sahibine ilgili markanın tescil kapsamındaki mal ve hizmetler için marka sahibinin izni dışındaki her türlü kullanımını engelleme hakkı verir. Marka sahibi markayı bizzat kendi kullanabileceği gibi başkalarına da marka kullanım izinleri verebilir. Markanın marka sahibinin izni dışında kullanımı durumunda kanunda önemli yaptırımlar getirilmiştir.
3- Marka tescil süreci nedir ?
Marka tescil süreci Türk Patent ve Marka Kurumunda yapılan başvuru ile başlar. TürkPatent uzmanlarınca yapılacak incelemenin ardından, benzerlik ve marka olma kriterleri açısından değerlendirilir. Uygun görülmesi halinde, kamuoyunun bilgisine sunulmak üzere Resmi Marka Bülteninde yayınlanır. Herhangi bir itiraz gelmemesi durumunda, TürkPatent marka tescil belgesini düzenler.
Tüm bu süreç (herhangi bir itiraz gelmemesi halinde) yaklaşık 7 ay sürmektedir. Ancak tescil başvurusu yapıldığı an itibariyle hak başvuru sahibindedir. Marka tescil belgesinin geçerlilik süresi 10 yıldır. Her 10 yılda bir, ilgili harçlar yatırılarak marka tescilinin süresini uzatmak mümkündür.
Markanın, tecil tarihinden itibaren beş yıl içinde ve hatta Rusya gibi bazı ülkelerde 3 yıl haklı bir neden olmadan kullanılmaması veya bu kullanıma beş yıllık bir süre için kesintisiz ara verilmesi halinde, marka mahkeme kararı ile iptal edilebilir.
4- Tescil tek başına yeterli midir ?
Markanın tescil edildikten sonra da titizlikle izlenmesi gerekmektedir. Markaların tescil edilmesi onların taklit edilemeyeceği anlamına gelmemektedir. Türk Patent ve Marka Kurumuna yapılan başvuruların izlenmesi, benzerlerinin tespit edilmesi ve tescilin engellenmesi şarttır. Aksi takdirde piyasada markanıza çok benzer markaların türemiş olduğunu görebilirsiniz.
5- Markanın İzlenmesi ne demektir ?
TürkPatent Resmi Marka Bülteni’nde yayınlanan markaların tümü kesinlikle tescil edilebilir anlamına gelmemektedir. Sınai Mülkiyet Kanununa göre, TürkPatent incelemesinden geçen başvurular 2 ay süre ile ilan edilmekte ve ilan süresi içerisinde haksız rekabet ve benzerlik oluşturan başvurulara itiraz edilebilmektedir.
Tescilli marka sahibinin başvurusu yapılan benzer markaları tespit edip, kendi markasına zarar vereceğini düşündüğü benzer markaların tescil işlemini engellemesi gerekmektedir. Aksi takdirde tescilli markaya benzer olan marka tescil edilir. Tescil edildikten sonra da Türk Patent nezdinde itiraz yapılamaz. Ancak tescilin iptali dava ile mümkündür. Dava hem uzun zaman alan hem de maliyetli bir işlemdir.
Bunun yanında marka başvuruları incelenirken Sınai Mülkiyet Kanunu ve uygulamaları hakkında da bilgi sahibi olunmalıdır. Tespit edilecek markanın gerçekten tescilli olan markaya benzeyip benzemediği ve bu markanın iptal edilip edilemeyeceği ile ilgili uzmanlık ve tecrübe gereklidir.
6-Türkiye’de yapılan tescil yurtdışında geçerli midir ?
Markalar, sadece tescil edildikleri ülkelerde korunurlar. Türkiye’de yapılmış olan marka tescili sadece Türkiye sınırları içinde geçerli olup, uluslararası piyasalara açılmadan önce markanızın tescil durumunun yurtdışında da araştırılması gerekmektedir. Özellikle kendi markası ile ihracat yapan şirketlerin, mallarını gönderdikleri ya da pazar olarak gördükleri her ülkede markalarının tescil ettirmesi gerekmektedir.
7- Neden yurtdışında marka tescili yaptırılmalı ?
– İlgili ülkede markanız ile satış yapmanızın veya hizmet vermenizin engellenmesi,
– Mallarınızın gümrüklerde veya o ülke sınırları içinde toplatılması,
– Tazminat ve ceza davaları gibi risklerin önüne geçer.
Markanızı siz tescil ettirmezseniz bir başkası (Ör: ilgili ülkedeki distribütörünüz) kendi adına bilerek veya bilmeyerek tescil ettirebilir.
8-Yurtdışında marka tescili nasıl yapılır ?
Yurtdışında marka tescilinde kullanılan 4 farklı yöntem vardır:
1. Madrid Protokolü Tescili (107 ülke)
2. Avrupa Birliği Tescili (27 AB ülkesi)
3. OAPI (Afrika Birliği – 17 ülke)
4. Lokal Bazda Tescil
Madrid Protokolü sistemi en çok kullanılan yöntemdir. Sisteme üye olan 107 ülkenin tamamında tescil başvurusu yapılabileceği gibi, bu ülkeler arasından sadece belirlediğiniz ülkeler için de tescil başvurusu yapılabilir. Türkiye’de en çok kullanılan yöntemdir. Merkezi İsviçre’de olup, tek bir başvuru ile birçok ülkede tescil yapabilme imkanı sağlamaktadır. Hem maliyet, hem prosedür, hem süreç açısından avantajlıdır.
Avrupa Birliği (EUTM) tescili ise tek bir başvuru ile 27 Avrupa Birliği ülkesinde tescil imkanı sağlamaktadır. OAPI tescil başvurusunda ise tek bir başvuru ile aşağıda belirtilen 17 Afrika ülkesinde tescil başvurusu yapma imkanı sağlamaktadır:
OAPI Ülkeleri: Benin, Burkina Faso, Çad, Ekvator Ginesi, Fildişi Sahili, Gabon, Gine, Gine Bissau, Kamerun, Kongo, Mali, Moritanya, Nijer, Orta Afrika Cumhuriyeti, Senegal, Togo, Komorlar.
Körfez ülkeleri (Birleşik Arap Emirlikleri, Yemen, Katar ve Suudi Arabistan) ve birçok Afrika ülkesi (Nijerya, Güney Afrika Cumhuriyeti,) yukarıdaki toplu tescil sistemlerinden hiçbirine dahil olmadıkları için, buralarda lokal bazda tescil başvurusu yapılabilmektedir. Yani direk söz konusu ülkelerin Resmi Patent ofislerine başvuru yapılmaktadır.
